ۋىتامىن B6 نىڭ ئارخىپى

باشقىچە ئاتىلىشى: پرىدوكسىن، تېرە ياللۇغىغا قارشى ۋىتامىن.

تۈرى: سۇدا ئېرىيدىغان ۋىتامىن.

قىسقىچە تونۇشتۇرۇش: ۋىتامىن B6 بولسا پىرىدىننىڭ ئاسان بىر-بىرىگە ئۆزگىرىدىغان ئۈچ خىل تۇغۇندىسى-پىرىدوكسىن، پىرىدوكسال، پىرىدوكسانمىنلارنىڭ ئومۇمىي نامىدىن ئىبارەت. ۋىتامىن B6  نى بىرىكتۈرۈش ئىقتىدارىغا ئىگە.

ئاساسلىق رولى

ئاياللار كېسەللىكلىرىنى داۋالايدۇ. 

ۋىتامىن B6 ۋىتامىن B6 يېتىشمەسلىك كېسەللىكلىرىنى ئۈنۈملۈك داۋالىغاندىن باشقا، ئۇ يەنە ئاياللاردىكى ئانىلىق ھورمۇن ۋە پوستلاق ھورمۇنىنىڭ ماددا ئالمىشىشىنىمۇ تەڭشەيدۇ. بەزى تەتقىقاتلار ۋىتامىن B6 نىڭ ھەيدىن بۇرۇنقى جىددىيلىك يىغىندى ئالامەتلىرىنى پەسەيتىدىغانلىقىنى كۆرسەتتى. ئاياللاردىكى ھورمۇن ئاجرىتىپ چىقىرىشنىڭ قالايمىقانلىشىشىدىن كېلىپ چىقىدىغان ھەيزدىن بۇرۇنقى جىددىيلىك يىغىندى ئالامىتى كۆرۈلگەندە، ۋىتامىن B6 نى ئىشلەتسە ئەڭ ئۈنۈملۈك بولىدۇ. شۇڭا، ۋىتامىن B6 يەنە ئوبرازلىق ھالدا ئاياللارنىڭ ۋىتامىنى دېيىلىدۇ. 

بۇنىڭدىن باشقا، ئاياللاردىكى ئاغرىق ياكى بىتابلىق، ھامىلدارلىق مەزگىلىدە كۆرۈلىدىغان بارماق بوغۇملىرى ئاغرىش، ھەيز كېسىلىش دەۋرىدىكى ئاياللاردا كۆرۈلىدىغان كەيپىياتى تۇراقسىز بولۇش، مىجەزى چۇس بولۇش، پۇت-قوللىرىنىڭ يېنىغا سۆڭەك ئۆسۈكچىسى ياكى ئۇچلۇق تۈگۈنچە ئۆسۈپ قېلىش، ھامىلىدارلىقتىن ساقلىنىش دورىسى ئىچكەن ئاياللارنىڭ تېنىدىكى ماددا ئالماشتۇرۇشنىڭ كۆپىيىپ كېتىشى قاتارلىق ئالامەتلەرگە قارىتا، ۋىتامىن B6 نىڭ ناھايىتى ئوبدان داۋالاش رولى بولىدۇ.

دەسلەپكى مەزگىللىك يۈرەك قان تومۇر كېسەللىكلىرىنى داۋالايدۇ. 

ۋىتامىن B6 نى يوپۇرماق كىسلاتاسى (ۋىتامىنM) ۋە ۋىتامىن B12 بىلەن بىرلەشتۈرۈپ ئىشلەتسە، ئوخاش تىپلىق سىستېئىن سەۋىيىسىنى تۆۋەنلىتىپ، ئۇ كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان دەسلەپكى مەزگىللىك يۈرەك قان تومۇر كېسەللىكلىرىنى داۋالىغىلى بولىدۇ، لېكىن ئىشلىتىش مىقدارى كۈنىگە 250 مىللىگرامدىن ئېشىپ كەتمەسلىكى لازىم.

زىيادە سېزىمچانلىقنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ. 

ۋىتامىن B6 ئاقسىلنى ئادەم بەدىنىگە زۆرۈر لازىملىق ئامىنوكىسلاتاغا پارچىلاش ئارقىلىق ئېنزىملارنىڭ رولىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ، شۇنىڭ بىلەن بەدەندە بىرخىل ئانتقتېلا شەكىللەندۈرۈپ، ئىممۇنىتېت ئىقتىدارىنىڭ نورمال رولىنى قوغداپ، زىيادە سېزىمچانلىق يۈز بېرىشنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.

خامۇشلۇق كېسىلىنى داۋالايدۇ. 

دوكلاتتا كۆرسىتىلىشىچە، خامۇشلۇق كېسىلىگە گىرىپتار بولغان بىمارلار كۈنىگە 60 مىللىگرام (ئۈچ قېتىمغا بۆلۈپ) ۋىتامىن B6 نى ئىستېمال قىلىپ بەرسە، روھىي ھالىتىنى زور دەرىجىدە ياخشىلايدىكەن.

يېتىشمەسلىك ئالامەتلىرى

ۋىتامىن B6 يېتىشمەسلىك كېسىلىنىڭ بەدەن ئىپادىسى، قۇرامىغا يەتكەنلەر بىلەن قۇرامىغا يەتمىگەنلەردە سەل ئوخشاش بولمايدۇ، گەرچە بۇ ئىككى خىل كىشىلەردىكى دەسلەپكى كېسەللىك ئالامەتلىرى ئوخشاش بولسىمۇ، لېكىن ۋىتامىن B6 ئېغىر دەرىجىدە كەمچىل بولغاندا، كېيىنكى خىلدىكى كىشىلەردە ھەتتا ھاياتقا خەۋپ يەتكۈزۈشى مۇمكىن. قۇرامىغا يەتكەنلەردە تۆۋەندىكىدەك بەدەن ئىپادىلىرى كۆرۈلىدۇ. 

قۇرامىغا يەتكەنلەردە ۋىتامىن B6 يېتىشمىگەندە تېرە كېسىلى پەيدا بولىدۇ، بۇ خىل تېرە كېسىلىنىڭ ئالامەتلىرى مۇنداق بولىدۇ: دەسلەپكى مەزگىلدە باشتىكى كېپەك كۆپىيىپ، چاچ پارقىراقلىقىنى يوقىتىدۇ: كۆز، بۇرۇن، ئېغىز بوشلۇقىنىڭ ئەتراپىدىكى تېرىدە ياللۇغلىنىش كۆرۈلىدۇ، ئاندىن كېيىن كېسەللىك ئالامىتى يۈز قىسمى، پېشانە، قۇلاقنىڭ كەينى تەرىپى، ئۇرۇقدان خالتىسى، شۇنىڭدەك ئەۋرەتكىچە كېڭىيىدۇ. ئايال بىمارلارنىڭ ئەمچىكى ۋە ئەۋرىتى قاتارلىق بەدەندىكى نەمرەك تۇرىدىغان ئورۇنلاردا يەنە تېرە شەلۋەرەش كۆرۈلىدۇ. 

ئەگەر ۋىتامىن B6 يېتىشمىسە، كىچىك ھۈجەيرىلىك سۇس رەڭلىك قان ئازلىق پەيدا بولىدۇ، ماددا ئالماشتۇرۇش توسقۇنلۇققا ئۇچراپ، بىماردا مۇسكۇللىرى يىگىلەش، بەدەن ئېغىرلىقى تۆۋەنلەش، شۇنىڭدەك نېرۋا سىستېمىسىنىڭ قوزغىلىشچانلىقى ئاجىزلاش ئالامەتلىرى كۆرۈلۈپ، ئاسان چېچىلىدىغان، غەمكىن، چىراي ئىپادىسى يوق، ئۇيقۇسىرايدىغان بولۇپ قالىدۇ، ئۇنىڭ ئۈستىگە بولۇپمۇ سۈيدۈك ئاجرىتىپ چىقىرىش-كۆپىيىش سىستېمىسىدا ئاسان يۇقۇملىنىش يۈز بېرىدۇ. 

ۋىتامىن B6 يېتىشمىسە يەنە قەدەم ئېلىشى قىيىنلىشىش قاتارلىق ھەرىكىتى توسقۇنلۇققا ئۇچراش ئەھۋالى كۆرۈلۈشى مۇمكىن، شۇنىڭ بىلەن بىللە ئېلېكترو ئېنسېفالوگراممىدا غەيرىيلىك كۆرۈلۈپ، بىمار ئاسانلا ئۇيقۇسىزلىققا گىرىپتار بولىدۇ، يەنە ئەتراپ نېرۋا ياللۇغى كۆرۈلۈشى مۇمكىن. 

ۋىتامىن B6 ياغنىڭ ماددا ئالمىشىشىغا قاتنىشىدىغانلىقتىن، ۋىتامىن B6 كەمچىل بولغاندا، ياغلارنىڭ ماددا ئالمىشىشى تۆ”ەنلەپ، شۇنىڭ بىلەن ئارتېرىيىنىڭ بوتقىسىمان قېتىشىشى كېلىپ چىقىدۇ.

كىچىك بالىلاردىكى بەدەن ئىپادىسى تۆۋەندىكىچە بولىدۇ:

كىچىك بالىلارنىڭ ۋىتامىن B6 يېتىشمەسلىككە چىداش ئىقتىدارى قۇرامىغا يەتكەنلەرنىڭكىدىن كۆپ تۆۋەن بولىدۇ، قۇرامىغا يەتمىگەنلەرنىڭ نېرۋا سۆڭەك قاتارلىق سىستېمىلىرى تېز يېتىلىش باسقۇچىدا تۇرۇۋاتقانلىقى، ئۆسۈش سۈرئىتى تېز، ئاقسىل قاتارلىق ئوزۇقلۇق ماددىلارنىڭ ماددا ئالمىشىشى تېز بولىدىغانلىقى ئۈچۈن، ئۇلارنىڭ ۋىتامىن B6 گە بولغان ئېھتىياجىمۇ قۇرامىغا يەتكەنلەرنىڭكىدىن نىسپىي ھالدا يۇقىرى بولىدۇ. 

قۇرامىغا يەتمىگەنلەردە ۋىتامىن B6 يېتىشمىسە، تېرە ياللۇغلىنىشنى كەلتۈرۈپ چىقارغاندىن باشقا، يەنە ھەمىشە تۆۋەندىكىدەك ئىپادىلىرى بولىدۇ؛ تىت-تىت بولۇش، مۇسكۇللىرى تارتىشىش، قورقۇپ ھۇشسىزلىنىش؛ قىسمەن بىمارلاردا  قورساق ئاغرىش، قۇسۇش كۆرۈلىدۇ، سۈيدۈكى تەركىبىدە سىرتقا چىقىرىۋېتىلىدىغان ۋىتامىن B6 ماددىلىرى (پىرىدوكسىك كىسلاتا، پىرىدوكسىن) يوق دېيەرلىك بولىدۇ، شۇنىڭ بىلەن سۇس رەڭلىك قان ئازلىق پەيدا بولىدۇ. 

كىچىك بالىلاردا ۋىتامىن B6 يېتىشمىسە، يەنە روھىي كەيپىياتىدا ئېغىر قالايمىقانلىشىش يۈز بېرىدۇ، مەسىلەن، قورقۇنچاقلىق، باشقا بالىلارنىڭ نورمال قىلىقلىرىغا ئىنكاس بىلدۈرمەسلىك ۋە قىزىقماسلىق قاتارلىقلار. 

تەكىتلەشكە تېگىشلىكى شۇكى، ئەگەر قۇرامىغا يەتمىگەنلەردە ۋىتامىن B6 يېتىشمىگەندە، يەنە داۋاملىق يۇقىرى ئاقسىللىق يېمەكلىكلەرنى كۆپ مىقداردا ئىستېمال قىلىۋەرسە، ۋىتامىن B6 يېتىشمەسلىكنىڭ دەرىجىسىنى ئېغىرلاشتۇرۇۋېتىدۇ.

تولۇقلاشقا تېگىشلىك كىشىلەر توپى

ھەيز كېلىشتىن بۇرۇن كېسەللىك ئالامەتلىرى بار ئاياللار: كۈنىگە 50-250 مىللىگىرام ۋىتامىن B6 ئىستېمال قىلسا، ئاياللاردا ھەيزدىن بۇرۇن كۆرۈلىدىغان جىددىيلىشىش، بىئارام بولۇش، كەيپىياتى تۇراقسىز بولۇش، غەمكىنلىك، ئەمچىكى چىڭقىلىپ ئاغرىش قاتارلىق ئالامەتلەرنى پەسەيتكىلى بولىدۇ. 

ھاراقنى كۆپ ئىچىدىغانلار، ياشانغانلار، يېمەك-ئىچمىكى تەركىبىدە ئاقسىل مىقدارى سەل يۇقىرىلار، تاماكا چېكىدىغانلار، يۈرەك كېسىلىگە گىرىپتار بولغانلار، ھامىلدارلىقتىن ساقلىنىش دورىسى ئىچىۋاتقان ئاياللار، ھامىلىدار ۋە بالا ئېمىتىۋاتقان ئاياللار، سەزگۈرلۈكى ئېشىپ كەتكەنلەر.

يېمەكلىكلەردىن كېلىش مەنبەسى:

ۋىتامىن B6 ھەرخىل يېمەكلىكلەرنىڭ تەركىبىدە كەڭ دائىرىدە مەۋجۇت بولۇپمۇ بېلىقلار، ھايۋانلارنىڭ توقۇلمىلىرى ۋە ئېچىتقۇ تەركىبىدىكى مىقدارى ھەممىدىن مول، ئەگەر مىقدارى بويىچە نىسبەتلەشتۈرۈپ ئېيتقاندا، ھايۋانات مەنبەلىك يېمەكلىكلەر تەركىبىدىكى ۋىتامىن B6 نىڭ مىقدارى بىرقەدەر يۇقىرى، ئۆسۈملۈك مەنبەلىك يېمەكلىكلەر تەركىبىدىكى ۋىتامىن B6 نىڭ مىقدارى بىر قەدەر يۇقىرى، ئۆسۈملۈك مەنبەلىك يېمەكلىكلەر تەركىبىدىكى ۋىتامىن B6 نىڭ مىقدارى بىرقەدەر تۆۋەن، كۆكتات ۋە قوغۇن-قاپاق تۈرىدىكى مېۋىلەرگە سېلىشتۇرغاندا، ئاشلىق زىرائەتلىرى ۋە ئۇلاردىن ئىشلەنگەن يېمەكلىكلەرنىڭ تەركىبىدىكى ۋىتامىن B6 نىڭ مىقدارى نىسپىي ھالدا يۇقىرىراق بولىدۇ.

مىقدارى ئېشىپ كېتىش ئالامەتلىرى

ۋىتامىن B6 نىسپىي ھالدا زەھەرسىز، ئەمما مىقدارى كۆپ بولسا ئۇيقۇسىزلىق ياكى نېرۋا نورماللىقى بۇزۇلۇشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، ئاسانلا بېقىنىش خاراكتېرلىك سەزگۈ نېرۋىلىرى سىستېمىسى قالايمىقانلىشىش، ھەرىكەت تەڭپۇڭلۇقىنى يوقىتىش ۋە نېرۋا سىستېمىسىنىڭ مەڭگۈلۈك زىيانغا ئۇچرىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.