نۆۋەتتە، ئۈزۈمنىڭ ئەڭ چوڭ ئۆستۈرۈلۈش ۋە ئىستېمال قىلىنىش رايونى ياۋروپادا بولۇپ، كۆپىنچە تەمى ئېسىل ۋىنو (ئۈزۈم ھارىقى) ئىشلەشكە ئىشلىتىلىدۇ، بولۇپمۇ فرانسىيە، ئىتالىيە ۋە ئىسپانىيىدە شۇنداق. ئېلىمىزنىڭ ئۈزۈم ئۆستۈرۈش تارىخى غەربىي يۇرتنىڭ ئەڭ ئۇزاق بولۇپ، 2000 يىللىق تارىخقا ئىگە.

ئوزۇقلۇق تەركىبى ۋە رولى

ئۈزۈم تەركىبىدە ۋىتامىن A، ۋىتامىن B2، ۋىتامىن B12، ۋىتامىن C، ۋىتامىن E، فلاۋونوئىد، شۇنىڭدەك كالتسىي، فوسفور، تۆمۈر، كالىي، ناترىي، ماگنىي، مانگان قاتارلىق مىنېرال ماددىلار بار. 

ئۈزۈم قان شېكىرى تۆۋەنلىك ئالامىتىنى ياخشىلايدۇ. 

ئۈزۈم قان نۆكچىسى شەكىللىنىشنى توسىدۇ ھەمدە قان زەردابىدىكى خولېستېرول سەۋىيىسىنى، قان پلاستىنكىلىرىنىڭ ئۇيۇشۇش كۈچىنى تۆۋەنلىتىدۇ، شۇڭا ئۇ يۈرەك-مېڭە قان تومۇر كېسەللىكلىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش بەلگىلىك رول ئوينايدۇ. 

ئۈزۈم قېرىشقا قارشى تۇرىدۇ ھەمدە بەدەندىكى ئەركىن رادىكاللارنى يوقىتىدۇ. ئۈزۈم ساغلام ھۈجەيرىلەرنىڭ راكقا ئۆزگىرىشىنى توسىدۇ ھەمدە راك ھۈجەيرىلىرىنىڭ تارقىلىشىنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ. 

ئۈزۈم باكتېرىيە ۋە ۋىرۇستىكى ئاقسىل بىلەن بىرىكىپ، ئۇلارنى كېسەل تارقىتىش ئىقتىدارىدىن مەھرۇم قىلىدۇ، ئۈزۈمنىڭ يۇلۇنسۇر ماددا ۋىرۇسى ۋە باشقا بەزى ۋىرۇسلارغا قارىتا ناھايىتى ياخشى ئۆلتۈرۈش رولى بار بولۇپ، ئادەم بەدىنىدە ئانتىتېلا پەيدا قىلىدۇ. 

ئۈزۈمننىڭ ھەزىم قىلىشقا ياردەم بېرىش رولى بار، تال-ئاشقازاننى ساغلاملاشتۇرىدۇ. 

ئۈزۈم جىگەر، بۆرەكنى قۇۋۋەتلەندۈرۈپ، خىلىت پەيدا قىلىدۇ، پەي-مۇسكۇللارنى چىڭىتىدۇ، قۇۋۋەتنى، قاننى تولۇقلاش، كىچىك تەرەتنى راۋانلاشتۇرۇش رولى بار، ئۇنى تېلى زەئىپلىشىش، بەدەن قۇۋۋىتى ئاجىزلىشىش، نەپەس قىسقا، كۈچسىز بولۇش، سۇلۇق ئىششىق، كىچىك تەرەت راۋان بولماسلىق قاتارلىق كېسەللىك ئالامەتلىرىنى قوشۇمچە داۋالاشقا ئىشلىتىشكە بولىدۇ. 

كىشمىش (قۇرۇق ئۈزۈم) بەدەننى، قاننى قۇۋۋەتلەندۈرىدۇ، بۆرەكنى ئىللىتىدۇ، قان ئازلىقنى، قان پلاستىنكىلىرى ئازىيىپ كېتىشنى داۋالايدۇ، ئۇنى دائىم ئىستېمال قىلىپ بەرگەندە نېرۋا ئاجىزلىق ۋە زىيادە چارچاشقا نىسبەتەن بىرقەدەر ياخشى مەنپەئەت يەتكۈزۈش رولى بولىدۇ. 

ئۈزۈم شىرنىسى ئەزا كۆچۈرۈش ئوپېراتسىيىسى قىلىنغان بىماردىكى يەكلەش رېئاكسىيىسىنى ئازايتىشقا ياردەم بېرىپ، بىمارنىڭ سالامەتلىكىنىڭ بالدۇرراق ئەسلىگە كېلىشىگە تۈرتكە بولىدۇ.

ئىستېمال قىلىشتا بىلىۋېلىشقا تېگىشلىك ئىشلار

ئۈزۈم ھەزىم قىلىش ئىقتىدارى ئاجىزلارنىڭ ئىستېمال قىلىشىغا مۇۋاپىق كېلىدۇ. 

قان ئازلىق، يۇقىرى قان بېسىم، سۇلۇق ئىششىق، نېرۋا ئاجىزلىققا گىرىپتار بولغانلار، چارچاپ كەتكەنلەر ئۈزۈمنى كۆپرەك يەپ بەرسە بولىدۇ. كىشمىش تەركىبىدە شېكەر، تۆمۈر مىقدارى بىرقەدەر يۇقىرى بولۇپ، بالىلار، ئاياللار، تېنى ئاجىزلار، قان ئازلىققا گىرىپتار بولغانلار قۇۋۋەت تولۇقلاش بۇيۇمى ئورنىدا ئىستېمال قىلسا بولىدۇ. 

ئۈزۈمنى ھۆل پېتى، قۇرۇتۇپ ئىستېمال قىلسىمۇ بولىۋېرىدۇ. دېھقانچىلىق دورىلىرىنىڭ قالدۇق زەھىرىدىن ساقلىنىش ئۈچۈن، ئۈزۈمنى ئەڭ ياخشىسى سۈزۈك سۇدا پاكىز يۇيۇۋېتىپ، ئاندىن %0.1-%0.2 لىك مارگانسوپ ئېرىتمىسىگە بىر قېتىم چىلاپ، دېزىنفېكسىيە قىلغاندىن كېيىن ئىستېمال قىلىش لازىم. 

ئۈزۈمنىڭ ئوزۇقلۇق تەركىبى مول، تەبىئىتى مۆتىدىل، تەركىبىدە شېكەر كۆپ بولۇپ، كۆپ ئىستېمال قىلىنسا قەۋزىيەت ياكى ئىچ سۈرۈش، تىت-تىت بولۇش قاتارلىق ئالامەتلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. ئۈزۈم تەركىبىدىكى شېكەر مىقدارى ناھايىتى يۇقىرى بولغانلىقتىن، دىئابېت كېسىلىگە گىرىپتار بولغانلار ئۈزۈم ئىستېمال قىلىشتىن پەرھىز تۇتۇشى كېرەك. 

ئۈزۈم يېگەندىن كېيىن دەرھال سۇ (چاي) ئىچمەسلىك كېرەك، بولمىسا ناھايىتى ئاسانلا ئىچ سۈرۈپ كېتىدۇ. ئۈزۈم تەركىبىدىكى تاننىك كىسلاتا بىلەن سۇ مەھسۇلاتلىرى تەركىبىدىكى كالتسىي بىرلىشىپ ئاسان ھەزىم بولمايدىغان ماددىلارنى ھاسىل قىلىپ، سالامەتلىككە تەسىر يەتكۈزۈشتىن ساقلىنىش ئۈچۈن، ئۈزۈم يەپ تۆت سائەتتىن كېيىن ئاندىن سۇ مەھسۇلاتلىرىنى ئىستېمال قىلسا بولىدۇ. 

ئۈزۈمنى پوستى بىلەن بىللە يېيىش لازىم، چۈنكى ئۈزۈمدىكى نۇرغۇن ئوزۇقلۇق تەركىبلەر ئۇنىڭ پوستىدا بولىدۇ. 

ئانتىستېرون، ترىئامېتېرېن ۋە كالىي تولۇقلاش دورىلىرىنى ئىستېمال قىلىۋاتقان مەزگىلدە كىشمىش ۋە باشقا تەركىبىدە كالىي مىقدارى يۇقىرى يېمەكلىكلەرنى ئىستېمال قىلماسلىق لازىم، بولمىسا قاندا كالىي ككپ بولۇش كېسىلىنى پەيدا قىلىپ، ئاشقازان-ئۈچەي تارتىشىپ قېلىش، قورساق ئېسىلىش، ئىچ سۈرۈش ۋە يۈرەك رېتىمى تەرتىپسىزلىنىش قاتارلىق ئەھۋاللار كۆرۈلىدۇ.