ۋىتامىن D غا مۇناسىۋەتلىك بۇ ئۇچۇرلارنى بىلەمسىز؟
مەنبە: نۇر تورى
يوللانغان ۋاقتى: 19:37 07-12-16
يازما ئاۋاتلىقى: 17209

كىشىلەر دەسلەپتە ۋىتامىن D نى بالىلار ۋە قۇرامىغا يەتكەنلەرنىڭ سۆڭەك ساغلاملىقىنى تەتقىق قىلغاندا بايقىغان. ئەينى چاغدا بەزى راخت كېسەللىك مىساللىرى كۆرۈلۈپ، بىمارلارنىڭ كۆپىنچىسىدە سۆڭەك يۇمشاش، پۈتۈن بەدەن ئاغرىش، پۇت قىسمى ئىگىلىش، ھەتتا غەلىتىلىشىش قاتارلىق ئالامەتلەر پەيدا بولغان. دوختۇرلار راخت كېسىلىنىڭ كۈن نۇرىغا ياكى ئۇلتىرا بىنەپشە نۇرغا ئۇچراشسا پۈتۈنلەي ساقىيىدىغانلىقىنى بىلگەن. كۆپ يىللىق تەتقىقاتتىن كېيىن، كىشىلەر ۋىتامىن D نى بايقىغان. يالغۇز سۆڭەكلا ۋىتامىن D غا ئېھتىياجلىق بولۇپ قالماي، بەدەننىڭ باشقا مۇھىم توقۇلما قىسىملىرىمۇ ئۇنىڭغا ئېھتىياجلىق بولىدۇ. ۋىتامىن D غا مۇناسىۋەتلىك تۆۋەندىكى ئۇچۇرلارنى چوقۇم بىلىشىمىز زۆرۈر:
1. تۆت ئادەمنىڭ ئۈچىدە ۋىتامىن D كەمچىل بولىدىكەن
مۆلچەرلىنىشىچە، تەخمىنەن %75 ئامما يېتەرلىك ۋىتامىن D سۈمۈرۈشكە كاپالەتلىك قىلالمىغانلىقتىن، ئۇلارنىڭ سالامەتلىكى خەۋپكە ئۇچرايدىكەن. ۋىتامىن D غا ئوخشاش ئوزۇقلۇق ماددىلار كىشىلەرنىڭ يېمەك-ئىچمىكىدە ئاز ئۇچرايدۇ. ياخشى يېرى شۇكى ئاپتاپ ۋاننىسى ۋە قۇۋۋەت بويۇملىرى ۋىتامىن D تولۇقلىيالايدۇ. كۈن نۇرى ۋىتامىن D نىڭ تۇنجى كېلىش مەنبەسى. ئەگەر ياشاۋاتقان رايوندا كۈن نۇرى يېتەرلىك بولمىسا، قۇۋۋەت بويۇملىرى بىلەن ۋىتامىن D تولۇقلىسا تامامەن بولىدۇ.
2. تاماقتا ۋىتامىن D يېسە ئۈنۈمى تېخىمۇ كۆرۈنەرلىك بولىدۇ
بىر تۈرلۈك ۋىتامىن D كەملىك بىمارلىرىغا قارىتا قىلىنغان تەتقىقاتتا بايقىلىشىچە، تاماقتا ۋىتامىن D يېسە سۈمۈرۈشنى ئىلگىرى سۈرۈپ، قاننىڭ نورمال سەۋىيەسىنى %50 ئۆستۈرگىلى بولىدىكەن. بۇنىڭ سەۋەبى ۋىتامىن D بولسا بىر خىل لىپولىز ۋىتامىن بولۇپ، بۇ ئۇنىڭ چوقۇم مەلۇم شەكىلدىكى ياغ بىلەن بىرىكىشى لازىملىقىنى، شۇنداق بولغاندا ئاندىن تېخىمۇ ياخشى سۈمۈرىلىدىغانلىقىنى چۈشەندۈرىدۇ. بۇ ۋىتامىن D نى نېمە ئۈچۈن تاماققا بىرلەشتۈرۈشنىڭ پايدىلىق ئىكەنلىكىنى چۈشەندۈرۈپ بېرىدۇ.
3. ۋىتامىن D ۋىتامىن ئەمەس
ۋىتامىن D ۋىتامىن بولماستىن، بىر خىل بىرىكمە مېتابولىزىم ھورمۇنى ھېسابلىنىدۇ. چۈنكى ئۇ باشقا ۋىتامىن ياكى مېنىرال ماددىلار بىلەن پەرقلىنىدۇ. ۋىتامىن D يېمەكلىكلەردە كەڭ تارقالمايدۇ. ئەمەلىيەتتە، ۋىتامىن D ئادەم بەدىنىگە ھەرخىل تەسىرلەرنى كۆرسىتىپ، ھۈجەيرىنىڭ ئۆسۈشى ۋە پارچىلىنىشىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، گېنغا ئايلىنىدۇ. بۇ جەھەتتىكى رولى ۋە باشقا ئاساسلىق ھورمۇن مەسىلەن ئىنسۇلىن، ئۇرۇقدان ھورمۇنى ياكى ئىنسانلارنىڭ ئۆسۈش ھورمۇنىنىڭ رولى بىلەن ئىنتايىن ئوخشىشىدۇ. كۆپلىگەن مۇتەخەسىسلەر ئىلگىرىلىگەن ھالدا بۇ خىل ئوزۇقلۇق ئىلمېنتىنىڭ مۇھىملىقىنى تەكىتلەپ، ساغلاملىققا بولغان تۆھپىسىنى ھەقىقىي كۆرسىتىپ بەرمەكتە.
4. ۋىتامىن D بەدەننىڭ ئوندىن ئارتۇق قىسمىغا تەسىر كۆرسىتىدۇ
قالقان يان بەز، سۆڭەك، تېرە، بۆرەك، بوغماق ئۈچەي، قان ھۈجەيرىسى، گېپوفىز، تۇخۇمدان...قاتارلىق كۆپلىگەن ئەزا ۋە بەدەننىڭ ئىقتىدارى ۋىتامىن D نىڭ تەسىرىگە ئۇچرايدۇ. ۋىتامىن D غا مۇناسىۋەتلىك تەتقىقاتلار ئىزچىل كېڭىيىۋاتىدۇ، ۋىتامىن D نىڭ ئادەم بەدىنىگە بولغان رولىنى تېخى تولۇق چۈشىنىپ يەتكىنىمىز يوق. گەرچە ۋىتامىن D ئادەم بەدىنىگە زور ھەم مۇرەككەپ تەسىر كۆرسەتسىمۇ، بىراق مەشغۇلاتى ئىنتايىن ئاددى. ۋىتامىنDنىڭ قېرىلىشىشقا قارشى جەريانغا ياكى ساغلام بەدەن يۈرۈشىشىنى ساقلاشتا رولى ئىنتايىن چوڭ.
5. ۋىتامىن D نىڭ كەملىكى ئۆمۈرنى قىسقارتىدۇ
بىر نەچچە تۈرلۈك چوڭ كۆلەملىك تەتقىقاتتا كۆرسىتىلىشىچە، ۋىتامىن D سەۋىيەسىنىڭ تۆۋەنلىكى ئۆمۈرنىڭ قىسقىرىشى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك بولىدىكەن. ۋىتامىن سەۋىيەسىنىڭ بىر قەدەر تۆۋەنلىكى بەزى دائىملىق كېسەللىكلەرنى: يۈرەك، دىيابىت، راك كېسەللىكى قاتارلىقلارنى قوزغىتىدىكەن. بۇنىڭدىن سىرت، يېتەرلىك ۋىتامىن D قۇبۇل قىلىش ئاياللارنىڭ ياشانغاندىكى دېۋەڭلىك كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش خەۋىپىنى تۆۋەنلىتەلەيدىكەن، يەنە چىشنى قۇرت يېيىشنىڭ ئۈنۈملۈك ئالدىنى ئالىدىكەن. ئومۇمەن، بەزى كېسەللىكلەرنىڭ ئازابىدىن يىراق تۇرۇش ئۈچۈن، يېتەرلىك ۋىتامىنD قۇبۇل قىلىشقا كاپالەتلىك قىلىش تولىمۇ مۇھىم.
تەبىئىي يېمەكلىكلەردىن مەسىلەن، چوڭقۇر دېڭىز بېلىقى، سۈت مەھسۇلاتلىرى، پۇرچاق، مۇگۇ ۋە قاتتىق پوستلۇق مېۋىلەردە بىر قىسىم ۋىتامىن D ئىلمېنتى بولىدۇ. بۇنىڭدىن سىرت، ئادەم بەدىنى يېتەرلىك كۈن نۇرىنى قۇبۇل قىلغاندا، بەدىنىدە ۋىتامىنD تولۇق بىرىكىدۇ. شۇڭا مۇۋاپىق ئاپتاپ ۋاننىسىغا چۈشۈش ئادەم بەدىنىنىڭ ۋىتامىن D غا بولغان ئېھتىياجىنى قاندۇرغىلى بولىدۇ.